Το γλωσσικό ζήτημα κι η εκπαιδευτική μας αναγέννησις

Του Φώτη Φωτιάδη

Να μη νομίσει κανείς πως κατηγορώ τον κοσμοπολιτσμό. Καθόλου. Βλέπω μονάχα πως κάθε έθνος τον εννοεί διαφορετικά και θα επιθυμούσα και το έθνος μας να τον νιώσει πιο σωστά. Δε μου φαίνεται πως το να προσπαθεί κανείς να παίρνει , ας είναι και τα καλά και μεγάλα των ξένων , είναι κοσμοπολιτισμός καλός.

Εδώ δα είν’ ο κόμπος. Για ένα έθνος που έχει ιστορία και παράδοση , φιλότιμο κι αξιοπρέπεια , ο κοσμοπολιτισμός θα ‘ναι ένα είδος ανταλλαγή. Αν δεν έχει ένα έθνος κάτι να παρουσιάσει σ’ αυτήν την ανταλλαγή , αρπάζει τα ξένα αλλά δολώνεται , ρουφιέται , εξοντώνεται. Αν έχει κάτι , πρέπει να ‘χει και το φιλότιμο και τη θέληση να τα παρουσιάσει αυτά τα δικά του μ’ αξιοπρέπεια . Τα ιδιαίτερά του αυτά είναι ο νους κι η καρδιά του λαού του, την ποίηση του, ρα έθιμά του. Αυτά πρέπει να τα τιμήσει και να τα καλλιεργήσει , για να παρουσιαστεί σαν έθνος που αξίζει τα’ όνομα του στην κοσμοπολιτική αυτή ανταλλαγή!

Και λοιπόν κι εμείς μ’ αυτά τα δικά μας πρέπει να μορφώνουμε τα παιδιά μας από μικρά . Έτσι θα καλλιεργήσομε το εθνικό μας Εγώ, και τότε μπορούμε να παρουσιαστούμε μ’ αξιοπρέπεια στον Παγκόσμιο Ανθρωπισμό[..]

όταν το εκπαιδευτικό σύστημα πιάση τη θέση του τη σωστή στον κοινωνικό οργανισμό , τότε θ’ αρχίσει κι η ενέργειά του όλη κι ολάκερη. Δε θα περιορίζεται πια τότες μόνο στα συντηρητικά έργα, να παίρνει και να περνά στη νέα γενεά όσα οι περασμένες με πείρα και μελέτη απόχτησαν, να ταιριάζει τη νέα γενεά με τους κοινωνικούς τύπους ως εκεί που τους εφερ’ η εξέλιξη η κοινωνική , αλλά τότε θα καταπιααστεί η εκπαιδευτική και μορφωτική ενέργεια κι άλλα έργα προοδευτικά. Θα προσπαθεί να μας οδηγεί σε τύπους ανώτερους , σε τύπυς που θα ζητούν να φέρνουν την ευτηχία του κοινωνικού οργανισμού ολάκερου.

Και τα ιδανικά αυτά ούτ’ άσχετα ούτ’ απόλυτα είναι ούτ’ άπιαστε.

Δεν προσπαθούμε όλοι μας μέρα νύχτα το καλό για μας , το καλύτερο για τα παιδιά μας;;; να από πού θα ξεκινήσουμε θετικά και σχετικά. Να η οργανική οορμή. Δεν ξέρουμε να τη οργανίσομε για την ωφέλεια του οργανισμού. Δε μελετήσαμε , δε μάθαμε , δεν προσπαθήσαμε για το σωστό. Ωστόσο ολοένα φωνάζουμε «δια την έκλυσιν των ηθών , δια την εκλυσιν της ιερας λειτουργίας της Θέμιδος , δι την έκλυσιν του θρησκευτικού συναισθήματος».

Μα όταν συλλογιστούμε πως τα κοινωνικά φαινόμενα είναι σ’ ακατάπαυτ’ αλλαγή , όταν νιώσομε πως αυτό θα πει ότι το υλικό τα’ οργανικό ζυμώνεται και πλάθετ’ ευκκολότερ’ από κάθε άλλο , τότες θα καταλάβομε πως δε θα ‘ταν κι αδύνατο να κατορθώσουμε με τη σωστή μόρφωση και με καιρό να παρουσιάσουμε καλύτερες ψυχές μέσα σ΄ ωραιότερα σώματα![…]

Πρέπει ο νέος να μάθει να τιμά το Εγώ του το τωρινό! Καλό είναι να ‘χει κανείς μεγάλους προγόνους καλύτερο είναι να προσπαθεί να τους ξεπεράσει. Πρέπει λοιπόν ο νέος ν’ αρχίσει να τιμά εκείνο που θα είναι κι εκείνο που έχει , τη γλώσσα του δηλαδή , το νου του , τη ψυχή του , την καρδία του , τα ήθη του, τα έθιμα του, το εγώ του, το εθνικό , το τωρινό. Αυτά πρέπει ν’ αγαπά , να καλλιεργεί , αυτά τα τωρινά να τιμήσει και να δοξάσει. Έτσι κι όχι με μαϊμουδιές θα τιμήσει και τα περασμένα και τους περασμένους.

Πρέπει ο νέος να νιώσει καλά πως αν ο νους μπορεί να μορφωθεί και με μια ξένη γλώσσα , όμως η ψυχή , η καρδιά δεν μπορεί ν’ αποχτήσει εθνική μόρφωση αλλιώς παρά με τη γλώσσα αυτή που μιλεί από μικρός κι αγράμματος!